Imikhuba lamasiko amaNdebele

Umbuyiso

Lamhlanje sizaxoxa ngokuqhutshwa kombuyiso. Umbuyiso wawumenyezelwa njengomthimba.Amabele omuzi ayefanele abanjwe ngulowo ongumaphatha inkezo walapha ekhaya. Ukubanjwa yikuthi kucutshwe amanye amabele ngengcebethu abikelwe kwabaphansi kuthiwe:

“Lina bakosibanibani, nanko ukudla kwenu, sibuyisa umzukulu usibani, sithi keze ebantwaneni, njengoba lisazi ukuthi wasitshiya ngomnyaka othile.” Nxa sekwenziwe konke lokhu sekuzathelwa amabele wonke azapheka utshwala emanzini. Abayizihlobo labo labomakhelwane labo bazapheka, bona awabo amabele athanjiswa engabanjwanga. Nxa befisa ukubikela awabo amadlozi bayazenzela emzini yabo.

Nxa utshwala sebuhluziwe babuthelwa emaqhageni alitshumi lemiqokwana emibili egcinelwa abaphansi, azanathwa ngabomuzi. Inani lamaqhaga lalingadlula kutshumi lambili, kodwa kwakungamelanga libe ngaphansi, izihlobo labomakhelwane babeletha amaqhaga ezithanda ukuwaletha. Umbuyiso wawuthatha amalanga.

Ngelanga lokuqala, eliyilo elingelo mbuyiso, abosendo lezihlobo zegazi, kwakusithi ilanga selibantu bahle bathathe iqhaga linye kulawana okuthiwa ngawaphansi, baye lalo engcwabeni behamba bedonsa imbuzi emhlophe okuthiwa lihlahla.

Ukuthi lihlahla, libizo elisetshenziswa kumbuyiso. Sebesengcwabeni, abantu babehlala phansi kuthi lowo ongumphathinkezo abikele ofileyo labanye abaphansi. Wayesithi:

“Lina bakobani bani labo bani njalo njalo/Litshele izalukazi zonke zakini ukuthi lamuhla sizelanda umntanenu usibani sithi kabuye ebantwaneni. Lawe sibani wakobani sizekuthatha lamuhla buya ebantwaneni. Nanku ukudla kwenu.”

Kuthintwe iqhaga. “Nansi inyama yenu”kuthintwe imbuzi.

Sekuzakuthi imbuzi leya inathiswe utshwala, ibhenyiswe legwayi ibuye ithelwe ngobunye utshwala emzimbeni. Kungenziwa konke lokhu, ichame, kubesekuthiwa ivumile.

Abantu laba babenatha utshwala lobuyana obusele eqhageni buze buphele; obunye buyabe buchithwa phansi ngabomu kuthiwe kunatha abaphansi. Legwayi lalo liyabe lisenziwa njalo linikwa abaphansi, libhenywa, elinye lichithwa kuthiwa linikwa abaphansi.

Kuzakuthi igwayi seliphelile lonke kubuyelwe ngekhaya sekudonswa imbuzi leyana; odonsa imbuzi uzabe ehamba phambili, abanye belandela behlabela ingoma yokubuyisa ethi: “Sibani bani,”kubizwa ibizo lofileyo, woza ekhaya kulezinyanya, woza ebantwaneni.”

Kwakufikwa phambi kwendlu enkulu yalowo owafayo besekubaswa umlilo kuhlinzwe imbuzi leyana, inyama yosiwe. Kuyanathwa utshwala bombuyiso, bunethelwa khonapho ngoba kuthiwa abuthwala busiya emzini. Kuzalalwa kuhlatshelwa kunathwa amaqhaga avela emzini.
Obalapha ekhaya buzanathwa kusisa.

Related Posts

Amanina amathathu abotshelwe ukudlwengula indoda (20)

KULENDODA yeMazowe eleminyaka yokuzalwa engu-20 okubikwa ibanjwe inkunzi, yadlwengulwa ngamanina amathathu, okubikwa ngaweHarare Abasolwa laba—uDiana Sibanda (35), Brendy Msipa (35), loTabeth Harris (33)—amiswe emthethwandaba ngoLwesibili esetheswa umlandu wokubamba inkunzi kanye…

Kucatshangelwa itshefu emputshini kusifa ababili

YiNtatheli kaMthunywa ABADALA bathi impi yomdeni kayingenwa kodwa-ke, ngendlela amalunga enye imuli yakoMoyo, eMbembeswana esigabeni seBubi, eMatabeleland North alwa ngayo, angeke kube yindaba ekhulunywa ngudlu. Imuli le iphakathi kwesindabaphenduli esingadinga…

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

You Missed

SADC to intensify DRC peace efforts

SADC to intensify DRC peace efforts

‘Sadc a staunch advocate for DRC peace’

‘Sadc a staunch advocate for DRC peace’

AI art: Friend or foe? . .Local artists weigh in on the creative revolution

AI art: Friend or foe? . .Local artists weigh in on the creative revolution

Against the odds. . .Woman, maid share breast cancer survival story

Against the odds. . .Woman, maid share breast cancer survival story